Бұдан былай терроризм, диверсия сынды қылмыс жасағандар өлім жазасына кесілмейді. Мәжіліс мұндай өзгерістер енгізілген заңды қабылдап та қойды. Соған сай, жазаның бұл түрі ҚР Қылмыстық кодексінің он үш бірдей бабынан алынып тасталады. Ал тиісті құжатты әзірлеген Бас прокуратура өкілдерінің хабарлауынша, енді олар тек өмір бойына бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Ендеше, бұл өзгеріс елімізде лаңкестік пен қаскүнемдік сынды аса ауыр қылмыстардың өршуіне түрткі болмай ма? Толығырақ тілші тарқатады.
Қазақстанда 90-жылдары өлім жазасы 26-дан астам ауыр қылмысқа тағайындалған екен. Ал 2003 жылы желтоқсанда оған мораторий енгізіліп, бұл жаза түрі Қылмыстық кодекстің 13 бабынан алынып тасталған. Осы тұста бірқатар Мәжіліс депутаттары заңдағы аталған өзгерістен кейін елде қылмыс саны өсіп кете ме деп алаңдаушылық білдіруде.
Артур Платонов, ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты:
«Дүниежүзінде болып жатқан жағдайлар лаңкестіктің шекарасы жоқ екенін көрсетіп отыр. Бұл әлемдік қоғамдастық үшін қазіргі заманның басты қаупіне айналып отыр. Ауғанстан мен басқа да елдерде не болып жатқанын көріп отырмыз. Ендеше айтыңыздаршы, терроризм, жалдамалылық, диверсия үшін өлім жазасын алып тастау арқылы мемлекетіміз бен азаматтарымыздың қорғанысын әлсіретіп жатқан жоқпыз ба осы?»
Ал Бас прокурордың орынбасары Әсет Шындалиевтің айтуынша, өлім жазасымен лаңкестерді тоқтату мүмкін емес.
Әсет Шындалиев, ҚР Бас прокурорының орынбасары:
«Лаңкестікке шімірікпестен баратын террорист, ең алдымен өз өмірін қатерге тігеді. Мұны бәріміз білеміз. Сондықтан тек қана өлім жазасымен лаңкесті тоқтата алмаймыз. Оның үстіне, сіз айтқан қылмыстарға бізде өмір бойы бас бостандығынан айыру жазасы беріледі. Бұл да – ең ауыр жаза. Өйткені адам бүкіл өмірін темір торда өткізеді. Бұл бір, екіншіден өз тәжірибемізге көз жүгіртсек, Қылмыстық кодексте кісі өлтіргені үшін өлім жазасы қолданылған кезде аталған қылмыстар қазіргіден екі-үш есе көп болған. Яғни елдегі қылмыстың жай-күйіне өлім жазасының бар-жоғы әсер етпейді»
Түйін: Өлім жазасын жоюға бағытталған негізгі актілердің бірі – Екінші факультативтік хаттама. Құжатты Қазақстан осы жылдың 2 қаңтарында ратификациялады. Онда «хаттамаға қатысушы мемлекеттің сот қарауындағы ешбір адамды өлім жазасына кесуге болмайтыны» туралы айтылған. Бұдан былай Қазақстанда өлім жазасы соғыс кезінде жасалған әскери сипаттағы аса ауыр қылмыстарға ғана қолданылады.
