Спеарфишинг – бұл алаяқтардың нақты бір тұлғаға немесе ұйымға арнап әзірленген фишингтік шабуылы. Әдеттегі фишингтен айырмашылығы – мұнда хат немесе хабарлама жаппай емес, нақты бір адамға бейімделіп жолданады. Алаяқтар жәбірленушінің аты-жөнін, лауазымын, кәсіби байланыстарын және әлеуметтік желідегі белсенділігін алдын ала зерттеп, сенім тудыратын хаттар дайындайды.
Бұл қалай жүзеге асады?
1. «Fake Boss» схемасы: Басшылық атынан жалған хат
Алаяқтар ұйым ішіндегі қаржыға немесе маңызды құжаттарға қол жеткізе алатын қызметкерлерге (әдетте – бас бухгалтер, қаржы директоры, көмекшілер) шабуылдайды. Олар мекеме басшысының атынан жедел ақша аудару, шұғыл келісімшарт жасау немесе ішкі жүйелерге рұқсат беру туралы хат жолдайды. Бұл — алдын ала жоспарланған, дербестелген алдау тәсілі.
Кеңес: Қандай жағдай болмасын, қаржыға қатысты тапсырманы тек ауызша растағаннан кейін орындаңыз. Ішкі хат-хабарды тек ресми арналармен жүргізіңіз.
2. Мемлекеттік қызметкерлер мен әскери сала – стратегиялық нысана
Мемлекеттік мекемелер мен күштік құрылымдарда жұмыс істейтін тұлғалар – кибершабуылдардың жиі нысанасына айналуда. Спеарфишингтік хаттарда жұмыс құжаттарына сілтеме немесе қосымша ретінде зиянды бағдарлама жіберіледі. Бұл арқылы құпия ақпараттар ұрлануы немесе мемлекеттік жүйелерге кіру әрекеті жасалуы мүмкін.
Кеңес: Бейтаныс хаттардағы тіркемелерді ашпаңыз. Құжаттарды тек қызметтік порталдар немесе тексерілген электронды жүйелер арқылы алыңыз.
3. Кәсіпкерлер мен шағын бизнес өкілдері
Шағын компаниялар мен жеке кәсіпкерлердің киберқауіпсіздік деңгейі әдетте төмен болады. Бұл алаяқтар үшін оңай олжа көзіне айналуы мүмкін. Олар кәсіпкерге серіктес компанияның атынан жалған шот-фактура жібереді немесе төлемді талап етеді.
Кеңес: Әрбір шот-фактура мен төлем тапсырмасын мұқият тексеріңіз. Серіктестің байланыс нөміріне тікелей хабарласып, ақпараттың дұрыстығына көз жеткізіңіз.
4. Әлеуметтік желі қолданушылары – психологиялық шабуыл нысанасы
Спеарфишингтің бұл түрі әлеуметтік инженерия әдістеріне негізделген. Алаяқтар пайдаланушының әлеуметтік желідегі парақшасын бұзып, достарына, туыстарына жалған хабарлама жібереді. Сонымен қатар, жәбірленушінің жеке деректерін жинап, оларды бопсалау мақсатында пайдалануы мүмкін.
Кеңес: Құпиясөздерді күрделі етіп орнатыңыз және екі факторлы аутентификацияны (2FA) қолданыңыз. Жеке хаттар мен құжаттарды қорғаңыз.
5. «Жеңімпаз болдыңыз» немесе фишингтік сілтемелер
Классикалық әдістердің бірі – пайдаланушыға ұтыс туралы хабарлама немесе аккаунтқа қатысты қауіпсіздік мәселесі жайлы жалған ескерту жолдау. Сілтеме арқылы өтсеңіз, құпиясөзіңізді немесе басқа деректеріңізді алаяқтардың қолына беріп қоюыңыз мүмкін.
Кеңес: Бейтаныс сілтемелерге өтпеңіз, күмәнді хаттарға жауап бермеңіз. Барлық қауіпсіздік операцияларын тек ресми сайттар арқылы жүргізіңіз.
Қорытынды
Спеарфишинг – күрделі, бірақ алдын алуға болатын киберқылмыс түрі. Оның басты қаупі – шабуылдың нақты адамға бағытталуы мен шынайы болып көрінуі. Алайда қырағылық пен киберсауаттылық сізді мұндай қауіптен сақтай алады.
🔐 Ұмытпаңыз:
-
Электронды хаттар мен сілтемелерге күмәнмен қараңыз;
-
Құпиясөздеріңізді қорғаңыз және жиі жаңартыңыз;
-
Қосымша аутентификация әдістерін пайдаланыңыз;
-
Қауіпсіздік саясатын ұйым ішінде міндетті түрде енгізіңіз;
-
Күмән тудыратын жағдайлар туралы дереу ІТ-мамандарға немесе құқық қорғау органдарына хабарлаңыз.
