Цифрлық технологиялардың жедел дамуы мен ақпараттық кеңістіктің кеңеюі заманауи қауіп-қатерлердің де күрделене түсуіне себеп болуда. Әсіресе, азаматтардың дербес деректерінің жария болуы және оларды алаяқтық мақсатта пайдалану мәселесі ерекше өзекті. Осыған орай, азаматтардың цифрлық қауіпсіздігін арттыру мақсатында eGov Mobile мобильдік қосымшасында жаңа — Nomad Guard сервисі іске қосылды.
Nomad Guard дегеніміз не?
Nomad Guard — бұл eGov Mobile пайдаланушыларына арналған тегін киберқауіпсіздік сервисі. Сервис:
-
Күдікті сілтемелер мен сайттарды қауіпсіздік тұрғысынан тексеруге;
-
Дербес деректердің жария болған-болмағанын анықтауға;
-
Ақпарат қолды болған ресурстар тізімімен және деректер көлемімен танысуға;
-
Алаяқтық әрекеттер туралы арнайы нысан арқылы хабарлауға мүмкіндік береді.
Сервисті қалай пайдалануға болады?
-
eGov Mobile қосымшасына кіріп, авторизациядан өтіңіз.
-
«Басқа сервистер» бөліміне өтіңіз.
-
«Тексеру» бөлімін таңдаңыз.
-
Қажетті сілтемені немесе сайттың мекенжайын енгізіп, сұрату жіберіңіз.
-
Нәтижені «Менің тексерулерім» бетінен қарап шығыңыз.
Сервис бетінде деректер жария болған сайттар, жария деректердің саны мен түрлері, сондай-ақ пайдаланушылар үшін «Алаяқтық» атты бөлім қарастырылған.
Цифрлық сауаттылықтың төмендігі – басты қауіп факторы
Жуырда 50 мыңнан астам пайдаланушы арасында жүргізілген сауалнама қорытындысы алаңдатарлық деректерді көрсетті:
-
53%-ы дербес деректер жария болса, қайда жүгіну керектігін білмейді;
-
62%-ы фишингтік сілтемелердің не екенін түсінбейді;
-
31%-ы құпиясөздерін ешқашан өзгертпейді;
-
8%-ы әлі де болса SMS-кодтарды бөгде адамдарға айтып береді.
Бұл деректер киберқауіпсіздікті нығайтудың, азаматтардың цифрлық сауаттылығын арттырудың маңыздылығын көрсетіп отыр.
Дербес деректер қолды болса не болуы мүмкін?
Жеке ақпараттың жария болуы көптеген қауіпке әкеледі. Мысалы:
-
Банк қызметкерлері атынан қоңырау шалу – нөмірді ауыстыру арқылы жасалады. Банк мамандары ешқашан бірінші болып хабарласпайды.
-
Фишингтік сілтемелер – жалған өтемақы немесе ұтыс сылтауымен жіберіледі. Пайдаланушы смс-кодты терген бойда алаяқтар оның қаражатын иемденеді.
-
Жалған хаттар – салық органдары немесе прокуратура атынан келіп, «ымыраласуды» ұсынады.
-
Құжаттарды қолдан жасау – сіздің атыңыздан несие рәсімдеуге әрекет етеді.
-
Әлеуметтік желілердегі бұзу әрекеттері – сіздің аккаунтыңыз арқылы таныстарыңыздан ақша сұрай алады.
Алаяқтық схемалардың кең таралған түрлері:
-
Жалған ұтыс ойындары, сауалнамалар, байқаулар;
-
Белгісіз инвестициялық жобалар немесе жоғары табыс уәде ететін сайттар;
-
Мессенджерлер арқылы таралатын күмәнді сілтемелер;
-
Алаяқтық байланыс нөмірлері арқылы келетін хабарламалар мен қоңыраулар;
-
Жалған банктік қызметтер немесе қаржы мекемелері атынан жасалатын ұсыныстар.
Қаржылық және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі ережелері
-
Ешқашан SMS-кодты, CVV, жарамдылық мерзімі, құпиясөздеріңізді ешкімге бермеңіз.
-
Қоңырау немесе хат келген ұйыммен жеке байланыс орнатыңыз — ресми нөмірлер арқылы.
-
Ақпаратты тексеріңіз: сайттың атауы, мекенжайы, логотипі және интерфейсі арқылы жалғандығын байқауға болады.
-
Таныстарыңыздың атынан келген хабарлама болса, міндетті түрде нақтылаңыз — қоңырау шалыңыз немесе жеке кездесу ұйымдастырыңыз.
-
Бейтаныс адамдардың өтінішімен ақша аудармаңыз, карта мен шот нөмірлерін бермеңіз.
Nomad Guard – сіздің цифрлық қорғанысыңыз
Жаңа сервис Қазақстан азаматтарына дербес деректердің сақталуын бақылауға, сандық қауіптерге қарсы тұруға және саналы цифрлық мәдениетті қалыптастыруға көмектеседі. Цифрлық әлемдегі қауіптерге қарсы күресте Nomad Guard сіздің сенімді серіктесіңіз бола алады.
Қосымша ақпарат пен қолдау алу үшін eGov.kz ресми порталына кіріңіз немесе eGov Mobile қосымшасын жаңартыңыз.
